Cách lập báo cáo tài chính như thế nào? Lập và nộp báo cáo tài chính là công việc bắt buộc cuối mỗi kỳ kế toán. Để tránh sai sót và bị thanh tra kiểm tra kế toán doanh nghiệp cần nắm rõ nghiệp vụ. Cùng Gentracofeed tìm hiểu kĩ hơn ở bài viết sau:
Cách Lập Báo Cáo Tài Chính Và Nộp Báo Cáo Tài Chính Chi Tiết
1. Báo cáo tài chính là gì?
Báo cáo tài chính là báo cáo được trình bày dưới dạng các bảng biểu, cung cấp các thông tin về tình hình tài chính, kinh doanh và luồng tiền của doanh nghiệp.
Báo cáo tài chính tổng hợp về tài sản, vốn chủ sở hữu, nợ phải trả, kết quả kinh doanh trong kỳ của doanh nghiệp. Qua báo cáo tài chính có thể thấy được khả năng sinh lời và thực trạng tài chính doanh nghiệp tới những người quan tâm (chủ DN nhà đầu tư, nhà cho vay, cơ quan thuế và các cơ quan chức năng,…)
Theo pháp luật, tất cả các doanh nghiệp trực thuộc ngành, thành phần kinh tế đều phải lập và trình bày báo cáo tài chính (BCTC) năm. Đối với các công ty (tổng công ty) có đơn vị trực thuộc, ngoài BCTC năm thì phải BCTC tổng hợp (hợp nhất) vào cuối kỳ kế toán năm, dựa trên BCTC của đơn vị trực thuộc.
Ngoài ra, các doanh nghiệp trực thuộc nhà nước và doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán bên cạnh làm BCTC năm thì phải lập BCTC giữa niên độ (báo cáo quý -trừ quý IV).
2. Báo cáo tài chính gồm những gì?
Theo quy định, bản báo cáo tài chính đầy đủ bao gồm những nội dung sau:
– Các tờ khai quyết toán thuế:
+ Tờ khai quyết toán thuế TNDN.
+ Tờ khai quyết toán thuế TNCN.
– Bộ báo cáo tài chính:
+ Bảng cân đối kế toán
+ Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh
+ Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
+ Thuyết minh báo cáo tài chính
Trong bản báo cáo tài chính, cần cung cấp những thông tin cụ thể về:
+ Tài sản
+ Nợ phải trả và vốn chủ sở hữu
+ Doanh thu, thu nhập khác, chi phí kinh doanh
+ Lãi, lỗ và phân chia kết quả kinh doanh
+ Thuế và các khoản phải nộp Nhà nước
+ Tài sản khác có liên quan đến đơn vị
+ Luồng tiền ra vào, luân chuyển như thế nào trên báo cáo lưu chuyển tiền tệ.
Ngoài ra, trong bản Thuyết minh báo cáo tài chính, doanh nghiệp còn phải cung cấp thêm thông tin về: Chế độ kế toán áp dụng, hình thức kế toán, nguyên tắc ghi nhận, phương pháp tính giá, hạch toán hàng tồn kho, phương pháp trích khấu hao tài sản cố định…
3. Các nguyên tắc khi lập báo cáo tài chính cần nhớ
Theo quy định tại Thông tư số 200/2014/TT-BTC, có những nguyên tắc lập báo cáo tài chính mà các doanh nghiệp cần lưu ý dưới đây:
3.1. Kinh doanh liên tục
Khi lập báo cáo tài chính, doanh nghiệp cần đánh giá về khả năng hoạt động liên tục của mình. Báo cáo tài chính cần lập dựa trên cơ sở giả định là doanh nghiệp đang hoạt động liên tục, và sẽ tiếp tục hoạt động bình thường trong tương lai gần (trừ khi doanh nghiệp có ý định hoặc buộc phải ngừng hoạt động, thu hẹp đáng kể về quy mô hoạt động).
Để đánh giá khả năng hoạt động liên tục của doanh nghiệp, người đứng đầu doanh nghiệp cần dự đoán mọi thông tin tối thiểu 12 tháng tiếp theo kể từ ngày kết thúc niên độ kế toán.
3.2. Nguyên tắc cơ sở dồn tích
Trừ các thông tin có liên quan đến lưu chuyển tiền, doanh nghiệp phải lập báo cáo tài chính trên cơ sở nguyên tắc dồn tích.
Theo cơ sở kế toán dồn tích, các giao dịch và sự kiện được ghi nhận vào thời điểm phát sinh, không căn cứ vào thời điểm thực thu, thực chi tiền và được ghi nhận vào sổ kế toán và báo cáo tài chính của các kỳ kế toán liên quan. Các khoản chi phí được ghi nhận vào Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh theo nguyên tắc phù hợp giữa doanh thu và chi phí.
Việc áp dụng nguyên tắc phù hợp không cho phép ghi nhận trên Bảng cân đối kế toán những khoản mục không thoả mãn định nghĩa về tài sản hoặc nợ phải trả.
3.3. Nguyên tắc nhất quán
Cách trình bày, phân loại khoản mục trong BCTC phải nhất quán, trừ khi có sự thay đổi đáng kể về bản chất của các hoạt động doanh nghiệp, hoặc khi cần thiết phải thay đổi trình bày các giao dịch và sự kiện cho hợp lý hơn; hoặc có sự thay đổi về chuẩn mực kế toán, yêu cầu phải có sự thay đổi trong việc trình bày BCTC.
3.4. Tính trọng yếu và sự hợp nhất
Từng khoản mục trọng yếu phải được trình bày riêng biệt trong báo cáo tài chính. Các khoản mục không trọng yếu thì không phải trình bày riêng rẽ mà được tập hợp vào những khoản mục có cùng tính chất hoặc chức năng.
Thông tin trọng yếu là thông tin nếu không được trình bày thì có thể có ảnh hưởng tới việc ra quyết định kinh tế của các đối tượng sử dụng thông tin dựa trên các báo cáo tài chính.
Để xác định một khoản mục hay một tập hợp các khoản mục là trọng yếu phải đánh giá tính chất và quy mô của chúng. Tuỳ theo các tình huống cụ thể, tính chất hoặc quy mô của từng khoản mục có thể là nhân tố quyết định tính trọng yếu.
3.5. Nguyên tắc bù trừ
Doanh nghiệp cần trình bày riêng biệt tất cả các khoản mục tài sản và công nợ trên BCTC, không được tự ý bù trừ (trừ khi chuẩn mực kế toán khác quy định hoặc cho phép bù trừ).
Các khoản chi phí, doanh thu chỉ được bù trừ khi được quy định tại chuẩn mực kế toán khác. Hoặc các khoản lãi lỗ và các chi phí liên quan phát sinh từ các giao dịch và các sự kiện tương tự nhau mà không quan trọng.
Các loại tài sản và nợ phải trả, thu nhập và chi phí có tính trọng yếu phải được báo cáo riêng. Việc bù trừ sẽ khiến người đọc BCTC không hiểu được toàn bộ giao dịch, khó có thể dự tính luồng tiền trong tương lai của doanh nghiệp.
3.6. Nguyên tắc có thể so sánh
Các thông tin được thể hiện bằng số liệu trên BCTC phải được trình bày tương ứng với các kỳ trước để dễ dàng so sánh giữa các kỳ với nhau.
Nếu thay đổi cách trình bày hoặc cách phân loại các mục trong BCTC thì phải phân loại số liệu so sánh nhằm đảm bảo khả năng so sánh với kỳ hiện tại.
4. Hướng dẫn cách lập báo cáo tài chính chi tiết
BCTC có thể được lập bằng excel hoặc phần mềm kế toán. Để lên được BCTC, chúng ta cần phải qua các bước lập báo cáo tài chính từ công việc kế toán chi tiết các phần hành đến kế toán tổng hợp, gồm 7 bước cơ bản lập BCTC sau:
4.1. Tập hợp, sắp xếp chứng từ kế toán
Chứng từ kế toán là các tài liệu phản ánh nghiệp vụ kinh tế, tài chính đó như: hóa đơn đầu ra, hóa đơn đầu vào, sổ phụ ngân hàng, sổ quỹ, bảng chấm công, bảng lương, phiếu nhập kho, phiếu xuất kho, hồ sơ tài sản, …
Để phản ánh được tình hình doanh nghiệp, kế toán trước hết cần thu thập tất cả các loại chứng từ kế toán, sắp xếp lại một cách khoa học. Các bạn lưu ý kiểm tra đồng thời tính hợp lý, hợp lệ, hợp pháp của chứng từ trong quá trình sắp xếp.
Việc sắp xếp chứng từ cần thống nhất trong cả năm tài chính: sắp xếp theo thứ tự thời gian, những chứng từ gốc như hóa đơn đầu ra, đầu vào gốc sẽ kẹp cùng chứng từ hạch toán hay sắp xếp theo Danh mục bảng kê thuế.
Ngoài những chứng từ bắt buộc theo quy định của pháp luật, các chứng từ đi kèm chứng từ hạch toán gồm những gì phụ thuộc vào nhu cầu quản lý, sử dụng, kiểm soát cũng như quy chế tài chính của mỗi doanh nghiệp.
4.2. Hạch toán
Sau khi thu thập và sắp xếp các chứng từ kế toán, kế toán ghi chép, phản ánh các nghiệp vụ đó vào sổ sách kế toán. Việc ghi nhận này có thể thực hiện trên excel hoặc phần mềm kế toán.
4.3. Phân bổ, khấu hao và chi phí trả trước
Phần Tài sản cố định và chi phí trả trước, kế toán cần hạch toán phân bổ chi phí phát sinh hàng tháng với thời gian phân bổ hợp lý đúng quy định.
Hạch toán với phần mềm kế toán, kế toán cập nhật thông tin chung, giá trị và thời gian phân bổ của các Tài sản cố định và các khoản chi phí trả trước vào phần hành tương ứng. Đồng thời lập bảng Excel theo dõi song song trích khấu hao, phân bổ chi phí trả trước.
Hàng tháng, kế toán thực hiện phân bổ tự động. Kế toán nên đối chiếu, so sánh kết quả phân bổ trên phần mềm với bảng Excel, nhất là với các khoản chi phí phát sinh tại thời điểm giữa tháng, cần phân bổ chi tiết chính xác đến từng ngày.
4.4. Hạch toán các khoản ước tính, điều chỉnh
Cuối năm, các bạn cần rà soát để điều chỉnh hoặc hạch toán bổ sung vào phần mềm kế toán:
– Bút toán đánh giá chênh lệch tỷ giá cuối kỳ
– Các khoản dự phòng phải thu khó đòi, dự phòng giảm giá hàng tồn kho, dự phòng giảm giá chứng khoán kinh doanh….
– Các khoản chi phí của năm cần trích trước: Lương tháng 13, thưởng tết âm lịch, chi phí kiểm toán, chi phí mang tính chất thường xuyên tiền thuê nhà, điện, nước, nguyên vật liệu,…
– Bổ sung doanh thu chưa thực hiện chuyển sang thực hiện với các chương trình tri ân khuyến mại khách hàng…
– Các bút toán phân loại lại khoản đầu tư, tiền gửi thấu chi, phân loại lại công nợ ngắn hạn dài hạn, các khoản vay ngắn hạn dài hạn, …
– Các bút toán điều chỉnh sai sót (nếu có)
4.5. Kiểm tra đối chiếu số liệu sổ sách
Trong các bước lên Báo cáo tài chính, khâu kiểm tra rất quan trọng. Nếu số liệu hạch toán sai, lên BCTC không chính xác sẽ phải rà soát lại, tìm nguyên nhân, điều chỉnh và làm lại Báo cáo tài chính. Kế toán cần lưu ý kiểm tra kỹ số liệu trước khi lên Báo cáo tài chính.
– Kiểm tra, đối chiếu số liệu kế toán từng Tài khoản, giữa các Tài khoản với nhau, giữa Tài khoản với chứng từ thực tế phát sinh…
– Kiểm tra việc chuyển số dư cuối kỳ trước sang đầu kỳ này của tất cả các tài khoản có số dư (Cả Sổ cái và Số chi tiết), đối với các phần hành Công nợ, Kho hàng hóa, cần kiểm tra lại số dư của từng đối tượng Khách hàng, Nhà cung cấp; kiểm tra số lượng và giá trị từng loại hàng hóa.
– Kiểm tra sự phù hợp của chứng từ kế toán và hạch toán các nghiệp vụ kinh tế phát sinh
– Kiểm tra đối chiếu giữa sổ chi tiết với sổ tổng hợp tài khoản (Sổ cái)
– Cần nắm chắc những lưu ý trong quá trình kiểm tra soát xét các Tài khoản để lên Báo cáo tài chính.
4.6. Thực hiện các bút toán kết chuyển
– Cần kết chuyển lãi/lỗ năm ngoái trước khi thực hiện kết chuyển lãi/lỗ năm nay. Sau khi kết chuyển, các tài khoản đầu 5,6,7,8,9 không còn số dư.
– Đối với những doanh nghiệp phát sinh thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp, cần kết chuyển lần thứ nhất để xác định lãi, tính ra số thuế phải nộp, hạch toán bổ sung bút toán ghi nhận thuế và chi phí thuế phát sinh. Sau đó thực hiện kết chuyển lại để ra con số lợi nhuận cuối cùng.
4.7. Lên Báo cáo tài chính
Công việc cuối cùng trong các bước lên Báo cáo tài chính, khi mọi nghiệp vụ kinh tế đều đã được phản ánh đầy đủ, chính xác, kế toán có thể lên Báo cáo tài chính theo hướng dẫn quy định cụ thể tại Thông tư 133/2016/TT-BTC hoặc Thông tư 200/2014/TT-BTC:
5. Cách nộp báo cáo tài chính nhanh chóng và chính xác
Trước khi nộp báo cáo tài chính qua mạng thì bộ tài chính phải được kết xuất file XML, kế toán có thể làm trên phần mềm HTKK hoặc phần mềm hỗ trợ kế toán có hỗ trợ xuất file XML.
Các bước cụ thể hướng dẫn cách nộp báo cáo tài chính qua mạng như sau:
– Bước 1: Đăng nhập vào phần mềm HTKK bằng mã số thuế của doanh nghiệp, chọn báo cáo tài chính sau đó chọn bộ báo cáo tài chính theo thông tư 200 hoặc thông tư 133.
Chú ý: Nếu doanh nghiệp làm báo cáo tài chính theo thông tư 133 dành cho doanh nghiệp vừa và nhỏ sẽ có 2 mẫu báo cáo tài chính đó là mẫu 01a và mẫu 01b
– Mẫu 01a: sẽ trình bày tài sản và nợ phải trả trên báo cáo tài chính theo tính thanh khoản giảm dần.
– Mẫu 01b: sẽ trình bày thành ngắn hạn và dài hạn
Riêng báo cáo tài chính của doanh nghiệp siêu nhỏ trình bày theo tính thanh khoản giảm dần.
Sau đó trình bày báo cáo tài chính trên phần mềm HTKK, sau khi hoàn thành các chỉ tiêu hoàn thành báo cáo tài chính thì kết xuất ra file XML và tìm một chỗ để lưu file cho dễ nhớ để khi nộp dễ tìm thấy,
– Bước 2: Sau khi đã làm xong báo cáo tài chính thì tiếp theo là cách nộp báo cáo tài chính qua mạng.
+ Truy cập vào trang web thuedientu.gdt.gov.vn và tiến hành đăng nhập lưu ý khi đăng nhập mã số thuế thêm đuôi _QL thì lệnh mới được thực hiện đó là điều kiện bắt buộc và lưu ý nhớ cắm chữ ký số token vào máy tính.
+ Nếu doanh nghiệp nộp lần đầu (lần đầu trên trang thuedientu.gdt.gov.vn hoặc doanh nghiệp mới thành lập) hoặc chuyển chế độ kế toán thì phải đăng ký mới nộp được báo cáo tài chính qua mạng.
Nếu doanh nghiệp đã đăng ký rồi thì bỏ qua bước đăng ký và chọn khai thuế và tiến hành nộp báo cáo tài chính qua mạng.
Để biết doanh nghiệp đã đăng ký những tờ khai nào thực hiện các bước sau để kiểm tra nhé.
– Sau khi tiến hành đăng nhập trang web vào mục khai thuế chọn đăng ký tờ khai khi đó hệ thống sẽ hiện ra danh sách những tờ khai mà doanh nghiệp đã đăng ký.
– Nếu chưa đăng ký tờ khai thì kế toán thực hiện đăng ký tờ khai để nộp báo cáo tài chính qua mạng như sau:
+ Bấm chọn mục khai thuế, chọn mục đăng ký tờ khai bấm đăng ký thêm tờ khai.
+ Sau đó chọn mục báo cáo tài chính và chọn mẫu tờ khai báo cáo tài chính mà doanh nghiệp áp | dụng chọn năm và chọn tiếp tục chọn chấp nhận.
+ Như vậy là đã đăng ký xong tờ khai báo cáo tài chính và có thể nộp báo cáo tài chính qua mạng.
– Sau khi đã kiểm tra xem có mẫu tờ khai báo cáo tài chính mà doanh nghiệp áp dụng rồi thực hiện tiếp các bước sau để nộp báo cáo tài chính qua mạng.
Chọn mục khai thuế – Nộp tờ khai XML – chọn tệp tờ khai- ký điện tử- nhập mã pin và cuối cùng là nộp tờ khai.
Hy vọng qua bài viết trên bạn đọc sẽ hiểu được về cách lập báo cáo tài chính và nộp báo cáo tài chính chi tiết.
Gentracofeed chúc các bạn thành công.
>> Xem thêm:
